-
1 стойка
I1. ж(үрә, ҡатып) тороу2. ж спорт.стойка, баш түбән тороу3. ж охотн.тын ҡалыу, (хәрәкәтһеҙ) ҡатыуһунар эте тураһындаII1. жвертикальный брус, подпоркатерәк (механизмдарҙа); терәү таяу (ҡоролмаларҙа)2. жстоячий воротникултырма яға -
2 задеревенеть
1)2) -
3 запечься
1)2)3) -
4 застыть
1)2)3)4) -
5 задубеть
1) (становиться твердым, грубым)2) ( замерзать) -
6 закостенеть
-
7 замёрзнуть
1)2)3) -
8 окостенеть
1)2) -
9 промёрзнуть
1)2) -
10 смёрзнуться
-
11 перекувырнуться
-
12 по
1. предлогс дат. п.при обозначении предмета, места, на поверхности которого происходит или на которое направлено действие-дан/-дән, -ға/-гә, буйлапидти по улице — урамдан барыу, урам буйлап барыу
2. предлогс дат. п. с сущ. во мн. ч.при указании на ряд однородных предметов, лиц, отрезков времени и т.п., с которыми связано одно и то же действие-ға/-гә3. предлогс дат. п.со словами скучать, тосковать, тоска; соответствует предлогу о-ды/-де һағыныу (юҡһыныу)4. предлогс дат. п.при указании количества кого-чего-л.-ар/-әр5. предлогс дат. п.при указании на одно лицо, предмет, которые в результате действия приходятся на кого-что-л. каждое-лап/-ләп6. предлогс вин. п.при указании предела, границы действиятиклем, ҡәҙәр, -дан/-дән, ала7. предлогс вин. п.при указании количества кого-чего-л., которое приходится кому-чему-л. каждому-арлап/-әрләп, -шарлап8. предлогс предл. п.при обозначении действия, события, после которого что-л. совершается-дан/-дән һуң, -ғас/-гәс9. предлогс дат. п.при обозначении места, предмета, в границах которого происходит действие-ла/-лә, буйлап10. предлогс дат. п.при обозначении предмета, по направлению к которому совершается действиеыңғайына, -дан/-дән11. предлогс дат. п.при указании на то, в соответствии с чем, согласно чему совершается действие-ға/-гә, буйынса, нигеҙендә, менән12. предлогс дат. п.при указании на основание для действия, состояния-ҡа/-кә карап13. предлогс дат. п.при обозначении предмета, посредством которого совершается действиеменән, арҡыры, аша, -дан/-дән14. предлогс дат. п.при обозначении причины действияарҡаһында, сәбәпле15. предлогс дат. п.при обозначении цели, области, сферы совершения действиябуйынса16. предлогс дат. п.при указании на предмет, свойство, состояние, при помощи которых характеризуется кто-что-л.буйынса, яғынан -
13 замереть
1. сов.туҡтап (ҡатып) ҡалыу, шып туҡтау, шаҡ ҡатыу2. сов.остаться невысказанным, непроизнесённым – о словах, звукахәйтелмәй (һөйләнмәй) ҡалыу3. сов. перен.туҡтау, тыныу, тымыу, тымып (тынып) ҡалыу -
14 мёртвый
1)2)3)4) ( крепкий)спать мертвым сном — қатып ұйықтау, тұяқ серіппей ұйықтау
5) ( безжизненный)6) ( тихий)мертвое молчание — тіл қатып үндемеу, тіл қатпау, тіс жармау
7) ( не употребляющийся)8) ( неперспективный) -
15 завалить
-
16 за
1. предлогс вин. п.при указании на направление движения за пределы чего-л.аръяғына, артына, тышына, ситенә2. предлогс вин. п.при указании цели действия, предмета, лица, в защиту которого совершается действиеөсөн3. предлогс вин. п.при обозначении цены-ға/-гә, өсөн4. предлогс вин. п.при указании лица, вместо которого кто-л. действуетөсөн, урынына5. предлогс вин. п.указывает на лицо, предмет, на который направлено действие-дан/-дән6. предлогс вин. п.при обозначении лица, предмета, который вызывает какое-л. чувствоөсөн7. предлогс вин. п.при указании на то, в каком качестве воспринимается кто-что-л.итеп, тип8. предлогс твор. п.при указании на предмет, место, позади которого происходит действиеартында, ситендә9. предлог.с твор. п.при указании на место вокруг, около чего-л., рядом с чем-л., где происходит действиеартында, эргәһендә, янында10. предлог.с твор. п.при обозначении движения, следования за кем-чем-л.артынан, арттан11. предлогс твор. п.при указании на непрерывность следования одного за другимартынан, һуңынан, бер-бер артлыодин за другим — береһе артынан икенсеһе, бер-бер артлы
12. предлогс вин. п.при указании предмета, места, лица, по другую сторону которого что-л. помещено-ға/-гә, эсенә, артына13. предлогс твор. п.при указании на причинусәбәпле14. предлогс твор. п.при указании лица, предмета, ради получения которого совершается действиеартынан, маҡсатынан сығып, -ға/-гә15. предлогс твор. п.при указании на лицо, предмет, который является объектом действия-ды/-де16. предлогс твор. п.при указании на лицо, предмет, от которого зависит наступление какого-л. действия-да/-дәочередь за мной — сират миндә, минең сират
17. предлогс твор. п.при указании на лицо, предмет, которому присущи те или иные свойства-ды/-де18. предлогс твор. п.при указании на номер, подпись и т.п. внешние признаки документа-лы/-ле, булған, менән19. предлогв знач. сказ.ыңғайвсе за, он один против — бөтәһе ыңғай, ул бер үҙе ҡаршы
20. предлогс вин. п.при указании на место вокруг, около чего-л., рядом с чем-л.артына, янына, эргәһенә21. предлогс вин. п.при указании на начало действия, обычно с глаголом-ға/-гә22. предлогс вин. п.при указании на промежуток времени, в течение которого совершается что-л.-да/-дә, эсендә, буйындасделать за два часа что-л. — нимәнелер ике сәғәт эсендә эшләү
23. предлог.с вин. п.при указании на время, отделяющее одно событие от другогоалда(н), элек, элгәре24. предлогс вин. п.при указании на превышение предела, меры-дан/-дән ашыу (артыу)25. предлогс вин. п.при указании на расстояниеарала, алыҫлыҡта, ерҙә26. предлогс вин. п.при указании причиныөсөн -
17 прирасти
1. сов. к чемусрастисьйәбешеп (ҡушылып) үҫеү (үҫеп китеү, уңалыу)2. сов. к чему; перен.остаться неподвижнымйәбешеп (ҡатып) ҡалыу3. сов.увеличиваться в количествеүҫеү, артыу, күбәйеү, ишәйеү
См. также в других словарях:
ақырзаман — (Монғ.) өте, тым, аса. А қ ы рз а м а н суық екен, аяғым қатып қалды (Монғ.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
орыту — (Орал, Жән.) орғу. Киіктер о р ыт ы п келе жатқанда атып қалдық (Орал, Жән.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
самдағай — (Алм., Кег.) шапшаң, тез. Қаратұлақтың биігінен қылт ете қалған бұғыны Әшір с а м д а ғ а й л ы ғ ы н а н атып алды (Алм., Кег.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
мылтық — Мылтығының аузын қандады. Бір нәрсе атып алды д.м. М ы л т ы ғ ы м ы з д ы ң а у з ы н қ а н д а п а л с а қ, күн қыза жас қуырдақ жеп бір ақ тынығармыз (Лен. жас, 07.03.1974, 4) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
Казахский — Әкесі балаларна тату тұрыңдар деп әмір етті, бірақ балалары оның әмірің тыңдамады. Әкесі бір буда тал шыбықты алды да: „Сындырыңдар!“ деп бұйырды. Балалары қанша әуреленсе де, шыбықты сындыра алмады. Сонда әкесі шыбықтың бауын шешті де, енді бір … Определитель языков мира по письменностям
белдеме — 1. (Рес., Орын.) алдыңғы, артқы дөңгелекті байланыстыратын ағаш. 2. (Қост., Жанг.) бел омыртқа. Б е л д е м е басқа омыртқалардан жалпақ болады (Қост., Жанг.). 3. (Сем., Ұрж.) бел. Б е л д е м е д е н атып арқарды түсірдім (Сем., Ұрж.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
беріш — 1 (Жамб., Шу) шикі. Әкелген дарбызыңның бәрі аппақ б е р і ш екен (Жамб., Шу) 2 (Рес., Астр.) көксерке тұқымдас балық 3 Қ орда., Қарм.) тізе беріші, жер соғары, төс табаны. Түйе шөккенде жайлы орналасуына таяныш болатын аяқтары мен төсіндегі жер… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
бәлен-пәкуән — (Алм., Шел.) пәлен түген. Алдыңнан шыққан бір топ арқардың біреуін атып алмаған соң б ә л е н п ә к у ә н і ңн і ң керегі жоқ (Алм., Шел.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
бұлқыншақ — (ҚХР) жылқы терісінен жасалатын ыдыс. Бұлқыншақты жасау үшін жылқы сойғанда артқы санының терісін шашасына дейін мес қылып бітеу сойып алады. Содан соң терінің көк етімен шелін тазартып, сан жағын арасына шүпірек салып, тарамыспен немесе жылқының … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
жебінді — (Алм.: Кег., Нар., Шел., Еңб қаз.; Талд., Керб.) ең артқы идіріп сауып алған сүт. Сиырлардың ж е б і н д і с і н сауып алдың ба? (Алм., Кег.). Ж е б і н д і н і шайға қатып отырмын (Талд., Керб.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
керте — 1 (Қост., Жанг.; Жезқ., Ұлы.) малға шөп салатын тоқыма оттық, ақыр. Қорадағы к е р т е д е шөп жатыр, атыңды соған қой (Қост., Жанг.). К е р т е г е шөп қатып қалған екен, зорға тазалап алдым (Жезқ., Ұлы.). Бөрінің қапшығынан үркіп, бір жүрдек ат … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
